Oświadczenia majątkowe to nie tylko sprawa polityków. Jasne, to w kontekście parlamentarzystów najczęściej toczy się dyskusja: ile zarobili? ile mają mieszkań? ile zapisali na współmałżonków? Mało kto wie, ale składanie oświadczeń majątkowych to jednak także obowiązek wielu urzędników. Właśnie dlatego – w trosce o sprawność i efektywność instytucji publicznych – Fundacja Sprawne Państwo zwróciła się do Koordynatora Służb Specjalnych o podjęcie prac nad nowelizacją ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.
Obowiązek składania oświadczeń o swoim stanie majątkowym wynika z art. 10 ust. 1 ww. ustawy.
Osoby określone w art. 1 oraz w art. 2 pkt 1–2a, 3–5, 6d i 7–11 są obowiązane do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym. Oświadczenie o stanie majątkowym dotyczy majątku odrębnego oraz objętego małżeńską wspólnością majątkową. Oświadczenie to powinno zawierać w szczególności informacje o posiadanych zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach prawa handlowego, a ponadto o nabytym przez tę osobę albo jej małżonka od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego, ich związków lub związku metropolitalnego mieniu, które podlegało zbyciu w drodze przetargu. Oświadczenie to powinno również zawierać dane dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej oraz pełnienia funkcji w spółkach lub spółdzielniach, o których mowa w art. 4.
Oprócz wszystkich tych osób, o których mówi przywołany przepis (a w tym gronie znajdziemy m.in. dyrektorów generalnych, dyrektorów departamentów czy „członków korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych”) oświadczenia majątkowe zobowiązani są składać także wszyscy mianowani urzędnicy służby cywilnej, a więc – zgodnie z ostatnim sprawozdaniem Szefa Służby Cywilnej za 2023 rok – ponad 7.600 członków korpusu.
I to właśnie z powodu tak szerokiego zakresu podmiotowego tej ustawy oraz wielu anachronicznych i niejednoznacznych regulacji, które się w niej znajdują, poczuliśmy się w obowiązku zwrócić się do Tomasza Siemoniaka, aktualnego koordynatora służb specjalnych, o podjęcie działań legislacyjnych mających na celu uporządkowanie stanu prawnego w tym zakresie. Ustawa odwołuje się do „urzędów terenowych organów rządowej administracji ogólnej”, których próżno szukać w obowiązującym prawie od wielu już lat. Ustawa wymusza składanie oświadczeń od osób, które często nie są w żaden sposób narażone na ryzyko korupcyjne. W końcu ustawa nie dopuszcza możliwości składania tych oświadczeń drogą elektroniczną, co skutecznie utrudnia ich sprawne gromadzenie oraz późniejszą (rzetelną!) analizę (o esach-floresach w oświadczeniach majątkowych często mowa jest w mediach).
Zachęcamy do zapoznania się zarówno z naszym pismem, wysłanym do zapewniającego obsługę Ministra – Koordynatora Służb Specjalnych Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego KPRM oraz do lektury krótkiej, ale dającej pewne nadzieje odpowiedzi, którą tego samego dnia (!) otrzymaliśmy od Mariusza Tomaszewskiego, zastępcy dyrektora tego departamentu.
Będziemy monitorować postęp tych „analitycznych i koncepcyjnych” prac, licząc na rychłą poprawę obowiązującego w tym zakresie prawa. Wszyscy chcemy sprawnie działającej administracji. Usuwajmy więc kłody, które państwo polskie samo rzuca urzędnikom i urzędom pod nogi (co z tego, że w dobrych intencjach?).
